Sự khác biệt giữa sâm Ngọc Linh và sâm Hàn Quốc: Loại nào tốt hơn?

Tìm hiểu sự khác biệt giữa Sâm Ngọc Linh và Sâm Hàn Quốc về nguồn gốc, giá trị dinh dưỡng, công dụng và giá thành. Bài viết giúp bạn chọn được loại sâm phù hợp nhất.

Vai trò của nhân sâm trong đời sống và y học

Nhân sâm có vai trò quan trọng trong đời sống và y học nhờ khả năng bồi bổ nguyên khí, tăng cường sức đề kháng, chống stress và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý như: tiểu đường, các bệnh về tim mạch và hệ thần kinh. Vị thuốc này cũng giúp cải thiện trí nhớ, giảm mệt mỏi, làm chậm quá trình lão hóa, và có tác dụng tốt trong việc tăng cường sinh lý. 

Vai trò trong y học cổ truyền

  • Đại bổ nguyên khí: Nhân sâm là dược liệu quý giúp bổ nguyên khí cho cả năm tạng Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận, đặc biệt hiệu quả trong các trường hợp suy nhược cơ thể, mệt mỏi, ăn kém, thở hụt, chân tay lạnh. 
  • Bổ máu, sinh tân: Giúp tăng cường tuần hoàn máu và sản sinh tân dịch, hỗ trợ cơ thể phục hồi sau bệnh. 
  • Tăng trí nhớ, an thần: Giúp định thần, ích trí, cải thiện khả năng ghi nhớ, và giảm lo âu, căng thẳng thần kinh. 
  • Hỗ trợ hệ hô hấp: Dùng trong các trường hợp suy yếu phổi, ho suyễn, hoặc khó thở. 

Tác dụng trong y học hiện đại

  • Chống stress và cải thiện chức năng não bộ: Nhân sâm giúp điều chỉnh phản ứng miễn dịch và nội tiết tố do căng thẳng. Từ đó giảm triệu chứng lo âu, trầm cảm và cải thiện chức năng não bộ. 
  • Hỗ trợ điều trị tiểu đường: Giúp kiểm soát lượng đường trong máu bằng cách tăng cường hoạt động của insulin và giảm hấp thu đường từ thức ăn. 
  • Tăng cường hệ miễn dịch: Kích thích hệ thống miễn dịch và điều hòa các phản ứng miễn dịch, giúp chống viêm và tăng sức đề kháng. 
  • Chống lão hóa và làm đẹp da: Nhân sâm có tác dụng chống lão hóa tế bào, giúp làn da tươi trẻ và hồng hào hơn. 
  • Cải thiện sức khỏe tim mạch và sinh lý: Giúp điều chỉnh hormone, hỗ trợ chức năng tim mạch và cải thiện tình trạng yếu sinh lý ở nam giới. 

Vì sao sâm Ngọc Linh và sâm Hàn Quốc thường được so sánh?

Sâm Ngọc Linh và sâm Hàn Quốc thường được so sánh vì cả hai đều là các loại sâm quý, có hàm lượng saponin cao và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như: tăng cường miễn dịch, giảm căng thẳng, cải thiện tuần hoàn máu. Tuy nhiên, sự so sánh này cũng làm nổi bật những điểm khác biệt quan trọng về nguồn gốc, điều kiện sinh trưởng, số lượng và đặc tính của các hoạt chất saponin, dẫn đến giá trị và công dụng chuyên biệt của từng loại. 

Điểm tương đồng:

  • Hoạt chất Saponin: Cả hai loại sâm đều chứa saponin thuộc khung dammaran, với hàm lượng cao, quyết định giá trị dược lý của chúng. 
  • Công dụng chung: Sâm Ngọc Linh và sâm Hàn Quốc đều có tác dụng tốt cho sức khỏe, bao gồm tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện tuần hoàn máu, giảm căng thẳng và mệt mỏi. 

Điểm khác biệt:

  • Nguồn gốc và môi trường sống: Sâm Ngọc Linh là loại sâm đặc hữu của Việt Nam, mọc tự nhiên dưới bóng cây rừng nguyên sinh ở vùng khí hậu núi cao. Ngược lại, sâm Hàn Quốc được trồng quy mô lớn tại các cánh đồng chuyên canh. 
  • Hàm lượng và loại saponin: Sâm Ngọc Linh có 84 loại saponin (theo một số nguồn), bao gồm cả những saponin mới và độc đáo như MR2, có tác dụng mạnh và bền vững hơn so với các loại saponin trong sâm Hàn Quốc. 
  • Công dụng chuyên biệt: Sâm Ngọc Linh được chứng minh có tác dụng hỗ trợ ức chế tế bào ung thư, kháng viêm, kháng khuẩn mạnh mẽ hơn và có lợi ích cho người bị suy giảm miễn dịch. Trong khi đó, sâm Hàn Quốc nổi trội ở khả năng bồi bổ cơ thể, tăng cường trí nhớ và chức năng não bộ. 
  • Giá cả và sự khan hiếm: Sâm Ngọc Linh khan hiếm, khó trồng, dẫn đến giá thành rất cao và ít phổ biến. Sâm Hàn Quốc được trồng công nghiệp, sản lượng lớn, nên giá thành hợp lý hơn và dễ tiếp cận hơn. 

Tổng quan về sâm Ngọc Linh 

Tổng quan về sâm Ngọc Linh.

Tổng quan về sâm Ngọc Linh.

Nguồn gốc, nơi sinh trưởng (Quảng Nam – Việt Nam)

Sâm Ngọc Linh có tên khoa học là Panax Vietnamensis thuộc họ Nhân sâm (Araliaceae). Ngoài ra, còn có một số tên gọi khác là sâm Khu Năm (sâm K5), sâm trúc, sâm đốt trúc, trúc tiết nhân sâm, củ ngải rọm con, cây thuốc dấu... Cây sâm Ngọc Linh ở độ cao trên 2000m thuộc dãy Ngọc Linh được các dược sỹ Đào Kim Long, Nguyễn Châu Giang và Nguyễn Thị Lê chính thức đặt tên ở Việt nam là Panax Articulatus Kim Long Đào vào ngày 18/3/1973. Năm 1985, tiến sỹ Hà Thị Dụng và giáo sư Grushvissky đã xác định đây là một loài nhân sâm mới của thế giới và đặt tên là Panax Vietnamensis Ha et Grushv, thường được gọi là sâm Việt Nam. 

Sâm Ngọc Linh là loài cây thân thảo sống lâu năm, thân rễ có sẹo và các đốt do thân khí sinh rụng hàng năm để lại, cao khoảng 40 - 100 cm. Loài sâm này thường mọc tập trung thành quần thể dọc bờ suối, có độ ẩm trên 80%, đất nhiều mùn hữu cơ, dưới tán rừng tự nhiên, với rừng lá rộng thường xanh chiếm ưu thế. Vùng phân bố sâm Ngọc Linh trên nền địa chất có thành phần đá mẹ chủ yếu là các đá siêu biến chất hạt mịn và các phun trào mafic là Amphibolit, Gnai; tổng lượng mưa trung bình năm là từ 2.500 - 3.200 mm; Nhiệt độ trung bình năm dao động từ 14,5 - 20,5°C; Tổng lượng bốc hơi trung bình năm từ 670 - 870 mm; và độ ẩm trung bình từ 84 - 87,5%.

Sâm Ngọc Linh có phạm vi phân bố hẹp 2 tỉnh Quảng Ngãi và Quảng Nam.

Người dân địa phương đã dùng cho những người thân bị bệnh nặng, cho những chuyến đi rừng xa săn bắn, cho những người bị rắn cắn và cả những người bị bệnh thông thường như đau bụng. 

Thành phần hoạt chất nổi bật

Saponin và MR2 trong sâm Ngọc Linh đã có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh có công dụng chống trầm cảm và các bệnh stress tâm lý, tăng chỉ số thực bào; tác dụng ức chế phản ứng oxy hóa lipid. Hiệp lực với thuốc điều trị ung thư.

Sâm Ngọc Linh là một trong những loài sâm có hàm lượng saponin khung dammaran cao nhất (khoảng 12 - 15%) và lượng saponin nhiều nhất so với các loài khác của chi Panax trên thế giới. Đã có rất nhiều các nghiên cứu liên quan đến thành phần hóa học và dược lý của cây Sâm Ngọc Linh, cho đến nay, về mặt hóa học, thân rễ và rễ củ Sâm Ngọc Linh đã phân lập được 84 saponin, trong đó, 26 sanopin thường thấy ở sâm Triều Tiên, sâm Mỹ và sâm Nhật và 26 saponin mới chỉ có trong Sâm Ngọc Linh và được đặt tên là vinagisenosid - R1 đến - R25 và 20-OMe-GRh1. Theo phân loại hóa học của Osamu Tanaka (1989) thì Sâm Ngọc Linh mới có hợp chất saponin dammaran kiểu ocotillol với majonosid R2 chiếm hơn 50 % hàm lượng saponin. Thành phần này quyết định những khác biệt của Sâm Ngọc Linh so với sâm Triều Tiên và sâm Trung Quốc trong trị liệu. Trong lá và cọng thân (phần trên mặt đất) đã phân lập được 19 saponin dammaran, trong đó có 8 saponin có cấu trúc mới được đặt tên là vinaginsenosid-L1 đến -L8. Ngoài thành phần chính là saponin, trong Sâm Ngọc Linh còn xác định được 7 hợp chất polyacetylen, β sitosterol, daucosterol,  17 acid amin, 20 chất khoáng vi lượng và hàm lượng tinh dầu là 0,1%.

Bộ phận sử dụng của Sâm Ngọc Linh chủ yếu là rễ củ. Sâm Ngọc Linh có xu hướng phát triển thân rễ là chính và tốt nhất là sử dụng sau năm năm.

Đặc điểm nhận diện

Lá sâm Ngọc Linh: Lá kép hinh chân vịt, mọc ở đỉnh thân. Mỗi lá kép thường có 5 lá chét hình trứng ngược, hình mac hoặc hình bầu dục, mép khía răng cưa, đầu lá nhọn, đôi khi có mũi nhọn, gốc lá hình nêm. Gân lá hình lông chim, thường có 10 cặp, gân phụ hình mạng. Phiến lá màu xanh lục, dễ rạch, có nhiều lông cứng dài 1-2mm ở hai mặt, mặt dưới ít hơn. 

Thân rễ: Thường nhiều đốt, cong ngoằn ngoèo, mọc so le theo từng năm, ít khi có hình trụ thẳng, dài 3-5cm, đường kính 0,5-1,5cm.

Mặt ngoài màu nâu hay vàng xám, có những vết nhăn dọc, mảnh; những vết vân ngang nổi rõ chia rễ thành nhiều đốt, đặc biệt có nhiều sẹo do thân khí sinh hằng năm tàn lụi để lại.

Rễ củ: Có dạng hình con quay dài 2,4-6,5cm, đường kính 1,5-2cm, thường được hợp thành bó 2 đến 4 củ hình thoi, đôi khi có rễ trụ dài. Rễ củ có màu nâu nhạt, có vân ngang và nốt các rễ con. 

Tổng quan về sâm Hàn Quốc 

Tổng quan về sâm Hàn Quốc.

Tổng quan về sâm Hàn Quốc.

Lịch sử và độ phổ biến trên thế giới

Nhân sâm Hàn Quốc hay còn gọi là Panax Ginseng được nhiều người coi là một loại dược phẩm quý từ thiên nhiên trong nhiều thế kỷ. Việc sử dụng nó trong y học cổ truyền Hàn Quốc đã có từ hơn 2.000 năm trước và hiệu quả của nó đã được ghi lại trong nhiều văn bản xuyên suốt lịch sử. Nhân sâm Hàn Quốc hiện được công nhận là một trong những cây thuốc quan trọng nhất trên thế giới, với những lợi ích sức khỏe thu hút sự quan tâm và đầu tư của các nhà khoa học cũng như người tiêu dùng.

Lịch sử phát triển nhân sâm Hàn Quốc có thể bắt nguồn từ thời cổ đại. Trong những ngày đầu tiên, nhân sâm hoang dã được săn đón rất nhiều vì các đặc tính chữa bệnh của nó và nó thường được giao dịch với giá cắt cổ. Điều này dẫn đến sự cạn kiệt nhanh chóng của quần thể nhân sâm hoang dã, và chẳng mấy chốc, nhu cầu về loại cây này vượt xa nguồn cung. Đáp lại, chính phủ Hàn Quốc bắt đầu trồng nhân sâm vào thế kỷ 15, đánh dấu sự khởi đầu của việc trồng nhân sâm ở Hàn Quốc.

Trong những năm gần đây, nhân sâm Hàn Quốc ngày càng trở nên phổ biến trên khắp thế giới và là chủ đề của nhiều nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhân sâm có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm cải thiện chức năng nhận thức, tăng cường hệ thống miễn dịch và giảm mức độ căng thẳng. Điều này đã dẫn đến sự gia tăng nhu cầu đối với các sản phẩm nhân sâm Hàn Quốc và nhiều công ty hiện đang đầu tư vào việc trồng và sản xuất nhân sâm.

Ngày nay, Hàn Quốc vẫn là nhà sản xuất nhân sâm lớn nhất thế giới và nhân sâm Hàn Quốc được coi là loại nhân sâm chất lượng tốt nhất trên thế giới. Chính phủ Hàn Quốc tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển nhân sâm, đồng thời thành lập một số viện nghiên cứu chuyên nghiên cứu các đặc tính chữa bệnh của loài cây này. Hiệp hội Nhân sâm Hàn Quốc, một tổ chức phi lợi nhuận, cũng đang nỗ lực thúc đẩy việc sử dụng nhân sâm Hàn Quốc cả trong nước và quốc tế, đồng thời đảm bảo chất lượng của nhân sâm.

Thành phần dinh dưỡng, hoạt chất

  • Hoạt chất: có 26 hoạt chất saponin triterpen, hàm lượng 3.52%
  • 17 acid béo, 17 acid amin, khoảng 20 nguyên tố vi lượng, tinh dầu

Đặc điểm hình dáng, hương vị

  • Phần đầu củ sâm: To, ngắn.
  • Phần thân: Màu vàng sáng, dạng giống hình người.
  • Chân sâm có nhiều rễ phụ, mùi nồng đậm.

Sự khác biệt giữa sâm Ngọc Linh và sâm Hàn Quốc

Về nguồn gốc & điều kiện sinh trưởng

Sâm Ngọc Linh: Có nguồn gốc tự nhiên ở vùng núi cao trên 2000m tại Quảng Nam và Quảng Ngãi, cần khí hậu mát mẻ, đất mùn ẩm ướt dưới tán rừng nguyên sinh. Điều kiện sinh trưởng khắt khe, phụ thuộc nhiều vào tự nhiên.

Sâm Hàn Quốc: Có nguồn gốc rộng hơn ở bán đảo Triều Tiên, được trồng quy mô lớn ở khí hậu ôn đới với điều kiện không quá khắt khe, đất đai màu mỡ, được canh tác thương mại quy mô lớn ở nhiều vùng có độ cao trung bình đến thấp hơn. Điều kiện sinh trưởng ít khắt khe hơn, có thể điều chỉnh bằng phương pháp canh tác.

Về thành phần hoạt chất 

Sự khác biệt giữa sâm Ngọc Linh và sâm Hàn Quốc về thành phần hoạt chất.

Sự khác biệt giữa sâm Ngọc Linh và sâm Hàn Quốc về thành phần hoạt chất.

Sâm Ngọc Linh: Hoạt chất: có 84 hoạt chất saponin triterpen, và 20 loại saponin hiếm khác. Hàm lượng 10.82%, 17 acid amin, 20 nguyên tố vi lượng và các vitamin khác như E, B…

Sâm Hàn Quốc: Hoạt chất: có 26 hoạt chất saponin triterpen, hàm lượng 3.52%, 17 acid béo, 17 acid amin, khoảng 20 nguyên tố vi lượng, tinh dầu

Về công dụng đối với sức khỏe 

Sự khác biệt giữa sâm Ngọc Linh và sâm Hàn Quốc về công dụng.

Sự khác biệt giữa sâm Ngọc Linh và sâm Hàn Quốc về công dụng.

Sâm Ngọc Linh: Hỗ trợ tăng cường sức khỏe, sinh lực, hỗ trợ điều trị ung thư, kích thích hệ thống miễn dịch, tăng cường sức đề kháng, ổn định đường huyết, hiệp lực với thuốc điều trị bệnh tiểu đường, hỗ trợ chống lão hóa, làm đẹp da, hỗ trợ tăng cường chức năng gan, bảo vệ tế bào gan, giảm stress, giải lo âu, giảm trầm cảm, cải thiện giấc ngủ, hỗ trợ tăng tạo hồng cầu và hemoglobin, kích thích hoạt động của não bộ, cải thiện trí nhớ, giảm cholesterol, giảm mỡ máu trong xơ vữa động mạch, giảm viêm họng hạt, giảm ho và long đờm, điều hòa hoạt động tim mạch trong loạn nhịp tim, hạ áp, cải thiện sinh lý và triệu chứng tiền mãn kinh. Kháng khuẩn, tác dụng chống stress tâm lý.

Qua nghiên cứu, các nhà khoa học đã nhận thấy sâm Ngọc Linh không chỉ có các tác dụng dược lý đặc trưng của chi Nhân sâm mà còn có những tác dụng điển hình như chống stress, chống trầm cảm, tác dụng lên sự chống oxy hóa in vitro và in vivo…. 

Sâm Hàn Quốc: Chống ung thư, bảo vệ gan, kích thích hệ miễn dịch, chống oxy hóa, lão hóa, chống độc tố, bồi bổ, tăng cường sức khỏe, phục hồi sức khỏe và điều trị một số bệnh.

Về giá trị kinh tế & giá thành trên thị trường 

Sâm Ngọc Linh: Với những yêu cầu khắt khe về điều kiện sinh trưởng, thời gian nuôi trồng lâu và quy trình kiểm tra nghiêm ngặt, giá của sâm Ngọc Linh rất cao, có thể lên đến hàng trăm triệu. Sự kiếm có và giá trị dinh dưỡng cao khiến cho sâm Ngọc Linh trở thành sản phẩm dược liệu cao cấp và khó có một loài sâm nào có thể thay thế được. 

Sâm Hàn Quốc: Giá thành của sâm Hàn Quốc phổ biến và thấp hơn nhiều so với sâm Ngọc Linh. Dao động từ vài triệu đến chục triệu tùy vào loại sâm. Nhờ đó, sâm Hàn Quốc trở nên phổ biến hơn dành cho người dùng. Những người không yêu cầu dược tính quá cao ở sâm. 

Về mức độ quý hiếm

Sâm Ngọc Linh: Là loại sâm mọc tự nhiên, có nguồn gốc từ vùng núi cao, với số lượng hạn chế và khó trồng đại trà. 

Sâm Hàn Quốc: Được trồng phổ biến với quy mô lớn, trên các cánh đồng chuyên canh và dưới hình thức công nghiệp, có sản lượng cao. 

Nên chọn sâm Ngọc Linh hay sâm Hàn Quốc? 

Có thể nói, với những phân tích và so sánh cơ bản trên đây chúng ta đã có cái nhìn tổng quan giữa hai loại sâm. Việc nên chọn sâm nào còn tùy thuộc vào tình hình tài chính, mục đích sử dụng của người dùng. Nếu cần hồi phục sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật có thể dùng sâm Ngọc Linh. Những ai muốn bồi bổ sức khỏe và không có yêu cầu quá cao về các thành phần dược tính của sâm thì có thể chọn sâm Hàn Quốc. 

Không phải sâm tốt thì sẽ phù hợp với cơ thể. Điều này còn tùy thuộc vào tình hình sức khỏe và thể trạng của mỗi người. Trước khi mua loại sâm nào, chúng ta nên tìm hiểu kỹ về những công dụng, thành phần, hoạt chất. Để từ đó, có cho mình những quyết định đúng đắn vừa giúp cải thiện sức khỏe vừa tránh được việc dùng không đúng sâm, gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn. 

Với sâm Ngọc Linh thường sinh trưởng trong điều kiện khắc nghiệt, có nhiều hoạt chất quý hiếm có tác dụng cải thiện sức khỏe hiệu quả, giá thành đắt đỏ. Sâm Hàn Quốc thì phổ biến hơn và giá thành phải chăng phù hợp với đa số người dùng có nhu cầu chăm sóc sức khỏe.

Nếu nói sâm nào tốt hơn sâm nào thì có thể câu trả lời tốt nhất sẽ là sâm nào phù hợp với cơ thể hơn thì sâm đó tốt hơn. Chỉ cần bạn hiểu bản thân và cơ thể đang cần gì thì việc dùng loại sâm nào sẽ đơn giản hơn nhiều. 

Xem thêm: Sâm Ngọc Linh là gì? Khám phá quốc bảo dược liệu của Việt Nam

Bài viết nổi bật